سانتریفیوژ یک وسیله‌ی آزمایشگاهی است که برای جداسازی سیالات، گازها یا مایعات براساس چگالی بکار می‌رود. فرآیند جداسازی توسط چرخش یک مخزن حاوی مواد، با سرعت بالا انجام می‌گیرد؛ نیروی گریز از مرکز مواد سنگین‌تر را به خارج از مخزن انتقال می‌دهد. این دستگاه در بسیاری از آزمایشگاه‌های علمی و پزشکی، برای انجام تحقیقات، برای تصفیه کردن سلول‌ها، اندام‌های سلولی، ویروس ها، پروتئین ها و اسیدهای نوکلئیک استفاده می‌شود.
انواع سانتریفیوژ
انواع سانتریفیوژ را می‌توان بنا بر مورد استفاده یا طراحی روتورآن طبقه‌بندی کرد. این دستگاه در انواع بسیار متنوعی وجود دارد که به ذکر چند مورد از آنها می‌پردازیم.
- سانتریفیوژهای رومیزی
- سانتریفیوژهای خنک کننده ی(یخچالی) رومیزی
- سانتریفیوژهای رومیزی پزشکی
- میکروسانتریفیوژها
- سانتریفیوژها و تغلیظ کننده های تحت خلاء
سانتریفیوژهای رومیزی
دسته‌ی وسیعی از سانتریفیوژها هستند که تفاوت آنها در مقدار فضای کوچک اشغالیشان است. بسته به نیاز تحقیق، جنبه‌های گوناگونی را می‌توان در نظر گرفت. حداکثر سرعت در سانتریفیوژهای RCFمی‌تواند از چند صد تا بیش از 50000g باشد. حجم لوله‌ها می‌تواند از کمتر از 1 میلی‌لیتر )مانند لوله‌های (PCR تا چند لیتر باشد. انواع مختلف روتورها مانند روتورهای زاویه ثابت، سطل چرخشی و جریان پیوسته نیز معمولا قابل جایگزینی با هم هستند.
سانتریفیوژهای خنک کننده ی(یخچالی) رومیزی
سانتریفیوژهای خنک کننده ی(یخچالی) رومیزی، دستگاه‌های جمع و جوری هستند که برای سانتریفیوژ کردن نمونه‌هایی که ممکن است به دما حساس باشند مانند سلول‌های زنده، حیوانات و پروتئین مناسب‌اند. بسیاری از آنها دارای روتورها و آداپتورهای قابل تعویض هستند که باعث می‌شود سانتریفیوژها برای طیف گسترده‌ای از نمونه‌ها با حجم زیر 1 میلی‌لیتر تا چند لیتر استفاده شوند. سرعت آنها نیز می‌تواند متفاوت باشد، و سرعت برخی مدل‌ها می‌تواند تا 60000g برسد.
سانتریفیوژهای رومیزی پزشکی
سانتریفیوژهای رومیزی پزشکی، سانتریفیوژهای کوچک و سرعت پایینی هستند که برای جداسازی اجزای کامل خون مانند سرم، پلاسما، پرده لیفی (Buffy Coat)، گلبول‌های قرمز و همچنین سایر مایعات بدن ایده‌آل هستند. سرعت آنها می‌تواند بین 200 تا 600 دور در دقیقه باشد.
اکثر سانتریفیوژهای پزشکی می‌توانند لوله‌های خون معمول را در خود جای دهند، اما مطمئن شوید که برای لوله‌ها، با سایزها یا آداپتورهای خاص، از فروشنده سوال کنید.
میکروسانتریفیوژها
میکروسانتریفیوژها ابزار اصلی در بسیاری از آزمایشگاه‌های تحقیقاتی هستند که معمولا حجم لوله‌های کوچک مانند 2 میلی‌لیتر، 1.5 میلی‌لیتر، 0.5 میلی‌لیتر و لوله‌های PCR را در بر می‌گیرد. میکروسانتریفیوژها برای روندهای معمول آزمایشگاه‌ها معمولا با سرعت 16000g می‌چرخند، در حالی که ابزارهای تخصصی‌تر می‌توانند به سرعت 30000g برسند. علاوه بر این، تولیدکنندگان همچنین ممکن است روتورها و آداپتورهای لوله‌ای قابل تعویض را ارائه دهند.
سانتریفیوژها و تغلیظ کننده‌های تحت خلاء
سانتریفیوژها و تغلیظ کننده‌های تحت خلاء می‌توانند از خلا، نیروی گریز از مرکز، دما یا گاز برای حذف حلال مایع به منظور تغلیظ یا خالص‌سازی نمونه‌ها استفاده کنند. این دستگاه برای تصفیه یا آماده‌سازی نمونه‌هایی از جمله اسیدهای نوکلئیک، پروتئین‌ها، پپتیدها و سایر ترکیبات برای انواع برنامه‌های تحقیقاتی ایده‌آل است. برای تبخیر حلال‌ها، سانتریفیوژهای تحت خلاء به طور معمول از سیستم‌های گرمایش درونی استفاده می‌کنند.
