توزین دقیق و گرفتن درست‌ترین نتیجه‌ی ممکن از انواع ترازو آزمایشگاهی، بدون نظافت این دستگاه و رعایت دستورالعمل‌های موجود در این رابطه، امکان‌پذیر نیست. در این مطلب سعی داریم ضمن تشریح اهمیت تمیزکردن ترازو آزمایشگاهی، دستورالعمل‌های SOP ترازو آزمایشگاهی را نیز بیان کنیم.
تمیزکردن ترازو آزمایشگاهی؛ ضرورت یا اختیار؟
به جرات می‌توان گفت که یکی ازمهم‌ترین موضوعاتی که در رابطه با هر ترازوی آزمایشگاهی وجود دارد و متاسفانه مورد بی‌توجهی کاربران این تجهیزات نیز قرار می‌گیرد، تمیزکردن آن‌ها است. تمیزکردن ترازو آزایشگاهی ممکن است کاری غیرضروری و پیش‌پاافتاده به نظر برسد؛ اما همین کار به نظر ساده و کم‌اهمیت، یکی از مهم‌ترین عواملی است که عملکرد این ابزار را تحت تاثیر قرار میدهد.
ترازوی آزمایشگاهی که در میان حساس‌ترین و کاربردی‌ترین تجهیزات آزمایشگاهی قرار دارد، وسیله‌ای برای توزین مواد شیمایی مختلف است. این وسیله، به دلیل دقت و حساسیت بسیار بالایی که دارد، علاوه بر آزمایشگاه‌های شیمی، در حوزه‌های دیگر نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد که قبلا به‌صورت مفصل به این موضوع پرداختیم. اتکا‌پذیر بودن نتیجه‌ی حاصل از توزین مواد، در گرو رعایت اصول نگهداری از ترازو آزمایشگاهی است و تمیز کردن ترازو یکی از مهم‌ترین اصول موجود در این زمینه به‌شمار می‌رود.
مطالب مرتبط:
- نگهداری از ترازو آزمایشگاهی
در این مقاله به بررسی برخی نکاتی پرداختیم که می‌توانید عمر ترازوی آزمایشگاهی شما را افزایش دهد.
اولین و مهم‌ترین دلیلی که تمیزکردن ترازو آزمایشگاهی را به یک ضرورت تبدیل می کند، افزایش دقت دستگاه و کاهش خطای آن است. نشستن گردوخاک روی صفحه‌ی توزین و دیگر قسمت‌های ترازو، سبب کاهش دقت این دستگاه شده و دقت نتیجه‌ی آزمایش را با کاهش قابل ملاحظه‌ای روبرو می‌سازد. علاوه بر کاهش دقت دستگاه، تمیز نکردن ترازو آزمایشگاهی و بی‌توجهی به این موضوع، عمر دستگاه را نیز کاهش خواهد داد. دلیل بسیار مهم دیگری که برای اهمیت و ضرورت تمیزکردن ترازوهای آزمایشگاهی می‌توان به آن اشاره کرد، امنیت کاربران این تجهیزات است. تمیز نبودن ترازوهای آزمایشگاهی یکی از مهم‌ترین دلایلی است که سبب بروز حوادث ناگوار برای کارکنان آزمایشگاهی شده و سلامتی آنان را با خطرات جدی مواجه می‌سازد.
مراحل گام‌به‌گام تمیزکردن ترازو آزمایشگاهی بر اساس SOP
کلمه‌ی SOP، مخفف عبارت Standard Operating Procedures، به معنای روش استاندارد آزمایش است و دستورالعمل‌هایی را برای بالابردن دقت و صحت آزمایش‌های انجام شده در آزمایشگاه‌ها ارائه میدهد.
مطالب مرتبط:
- ترازوی آزمایشگاهی
برای مشاهده‌ی لیست موجودی، استعلام قیمت و خرید ترازوی آزمایشگاهی کلیک کنید.
دستورالعمل‌های SOP، اصول استاندارد در زمینه‌های مختلف را شامل می‌شوند و یکی از موضوعاتی که در این دستورالعمل‌ها به آن پرداخته می‌شود، تمیزکردن ترازو آزمایشگاهی است. بر اساس این دستورالعمل‌ها، روش استاندارد و تایید شده‌ی تمیز کردن ترازوی آزمایشگاهی به شرح زیر است:
- قدم اول
اولین اقدامی که در پروسه‌ی تمیزکاری ترازو آزمایشگاهی باید انجام دهید، آماده‌شدن و استفاده از تجهیزات محافظتی مناسب است. مجهزبودن به لوازم و پوشش‌های محافظتی، شما را از خطرات احتمالی در امان نگه داشته و امنیت‌تان را تامین می‌کند. - قدم دوم
پس از آماده شدن و پوشیدن تجهیزات ایمنی، باید به سراغ ترازو رفته و قبل از شروع به نظافت، صفحه‌ی دستگاه را خاموش کنید. - قدم سوم
در این مرحله باید به سراغ اطراف ترازو رفته و با استفاده از یک پارچه‌ی تمیز، محیط اطراف دستگاه را با دقت تمیز کنید. - قدم چهارم
بعد از تمیزکردن اطراف ترازو، نوبت به جداکردن قسمت‌های مختلف ترازو می‌رسد. در این مرحله باید با توجه به نوع دستگاه، صفحات پیش‌محافظ، صفحه‌ی محافظ داخلی، سینی توزین، پوشش کفه، تکیه‌گاه، حلقه باد و سینی قطره‌ای را جدا کرده و شروع به نظافت تمامی این قسمت‌ها کنید. برای نظافت قطعات استیل و ضدزنگ ترازو، می‌توانید این قسمت‌ها را داخل دستگاه اتوکلاو قرار داده یا با گرفتن زیر شیر آب، آن‌ها را تمیز کنید. بعد از تمیزکردن قطعات جداشدنی ترازو، شروع به تمیزکردن بدنه‌ی ترازو کنید. در این مرحله، ابتدا باید مواد پودری و گردوغبار چسبیده به ترازو را با کمک یک دستمال یکبارمصرف تمیز کنید.
نکته‌ی بسیار مهمی که در این قدم باید در نظر داشته باشید، پرهیز از فوت کردن است؛ چراکه اینکار ضمن ایجاد خطر برای شما، سبب جابجایی پودرها و گردوغبار به داخل ترازو خواهد شد. برای تمیزکردن موادی که به قسمت‌های مختلف ترازو چسبیده‌‌اند، باید از دستمال آغشته به یک شوینده‌ی ملایم مانند اتانول یا ایزوپروپانول، استفاده کنید. مهم‌ترین موضوعی که در این مرحله باید به آن توجه کنید این است که هرگز مواد تمیز‌کننده را روی ترازو اسپری نکنید؛ چراکه اینکار سبب وارد‌آمدن آسیب‌های جدی به قسمت‌های حساس ترازو خواهد شد. - قدم پنجم
مرحله‌ی پنجم تمیزکردن ترازو آزمایشگاهی، سرهم‌کردن دستگاه و قرار دادن قطعات مختلف سر جای خود است. در این مرحله باید قطعات جداشده را با دقت در جای خود قرار داده و از قرارگیری درست آن‌ها نیز اطمینان حاصل کنید. - قدم ششم
ششمین قدم برای تمیزکردن ترازوی آزمایشگاهی، کالیبره کردن آن است. همان‌طور که در مقاله‌ی کالیبره‌کردن ترازو آزمایشگاهی نیز گفتیم، ترازوهای آزمایشگاهی بعد از هر تکان و جابجایی، باید مجددا تراز شوند تا دقت و صحت توزین آن‌ها دچار اختلال نشود. - قدم هفتم
آخرین قدم درنظافت ترازو آزمایشگاهی، تست کردن لوازم جانبی متصل به دستگاه مانند پرینتر است. در این مرحله برای اطمینان از نحوه‌ی عملکرد دستگاه، بهتر است که یک تست پرینت گرفته و از عملکرد صحیح دستگاه مطمئن شوید.
بایدها و نبایدهای تمیزکردن ترازوی آزمایشگاهی
ترازوی آزمایشگاهی یک وسیله‌ی بسیار حساس است و کوچک‌ترین بی‌احتیاطی در هنگام تمیزکردن آن می‌تواند آسیب‌های بسیار بزرگی به آن وارد آورد. برخی از نکاتی که در هنگام تمیزکردن ترازو آزمایشگاهی باید در نظر داشته باشید به شرح زیر هستند:
- برای تمیز کردن ترازو، محل قرارگیری کفه‌ی ترازو یا مجاری هوا را تمیز کنید
- فقط قطعاتی را که بدون استفاده از ابزار و تجهیزات مخصوص، امکان جداشدن دارند، جدا کنید
- ترازو را بدون جابجایی و در محل قرارگیری آن تمیز کنید
در این مطلب سعی کردیم اهمیت تمیزکردن ترازو آزمایشگاهی را شرح داده و روش اصولی نظافت این دستگاه را معرفی کنیم. با رعایت اصول گفته شده در این مقاله می‌توانید ترازو آزمایشگاهی را در کوتاه‌ترین زمان ممکن و بدون واردآورن آسیب به آن، تمیز کنید.
منبع: SOP Cleaning a Balance
6 دیدگاه. ارسال نظر
سلام خسته نباشید ترازوی آزمایشگاهی هر چند وقت یکبار باید تمیز بشه؟
با سلام
دستورالعمل مشخصی در رابطه با این موضوع وجود ندارد. ولی بهتر است که بعد از هربار توزین، دستگاه ترازو تمیز شود.
اگه مقدوره رفرنس خارجی را هم بیان کنید
با سلام
منبع انگلیسی این مطلب به صورت فایل PDF در انتهای مقاله اضافه شد. لازم به ذکر است که این فایل از سایت رسمی شرکت Mettler Toledo برداشته شده است.
سلام. وقتتون بخیر. می‌خواستم بدونم که لازمه موقع تمیزکردن ترازو، برق دستگاه قطع بشه؟
با سلام
وقت شما هم به خیر باشه.
قطع‌کردن برق ترازو یک کار ضروری نیست؛ ولی بهتر است برای از بین‌بردن هرگونه خطر احتمالی، این کار انجام شود.